Ik stond er bij en keek er naar

De week tegen eenzaamheid en de week tegen kindermishandeling. Allebei weken tegen dingen die eigenlijk het hele jaar door niet moeten plaatsvinden. Neem zo ook het pesten op de werkvloer; ook daar is een week tegen. Maar echt werken doet het niet. Zo was er afgelopen augustus nog een biologiedocente uit Limburg die een einde aan haar leven maakte na aanleiding van pesterijen door collega's, terwijl ze al sinds 2012 thuis zat. Een verschrikkelijke gebeurtenis.

De school geeft echter aan dat er van alles geprobeerd is om het op te laten houden. Zo heeft een onafhankelijke klachtencommissie de situatie onderzocht, maar aangrijpingspunten voor pesterijen werden niet gevonden. Daarnaast is er een re-integratietraject opgezet voor de docente en is er geprobeerd te bemiddelen via mediation (Wegewijs, 2015).

Maar is dat niet wat we altijd te horen krijgen? Vraag een willekeurige leidinggevenden of pesten binnen zijn/ haar organisatie bespreekbaar is / aangepakt wordt en je krijgt een volmondig 'ja' te horen. Natuurlijk is dit bespreekbaar! Binnen onze organisatie is hiervoor een beleid opgesteld en daarnaast hebben wij vertrouwenspersonen aangesteld, waar medewerkers altijd terecht kunnen.

Geen van deze leidinggevenden zal openlijk uitspreken dat er eigenlijk een taboe rust op dit onderwerp binnen de organisatie en dat er vrijwel niets aan gedaan wordt.

De grootste groep versus de kleinste

In Nederland bestaat de beroepsbevolking uit 7.2 miljoen mensen (CBS, 2015).

Jaarlijks worden hiervan een half miljoen Nederlanders structureel gepest op de werkvloer. Maar wat is pesten op de werkvloer nou eigenlijk? Gezondheidsjournaliste Isabelle Eustache omschrijft pesten op de werkvloer als volgt;

"Pesten of psychische terreur op het werk is herhaaldelijk en onredelijk gedrag bij de uitvoering van het werk en dat iemands persoonlijkheid, waardigheid of fysieke of psychische gezondheid aantast (Eustache, 2012)."

Ondanks dat het aantal gepeste werknemers schrikbarend hoog is, houdt dit in dat er 6.7 miljoen collega's pesten of er bijstaan en niets doen (NRC carriere, 2015). Organisaties en daarmee ook HR- medewerkers die belast zijn met het aanpakken van pesten, richten zich voornamelijk op de mensen die gepest worden (Jong, 2011). De kleinste groep van de twee dus. En wist u dat deze kleine groep, van een half miljoen medewerkers, ongeveer vier miljoen ziektedagen opneemt? TNO rekende uit dat werkgevers jaarlijks 900 miljoen euro extra kwijt zijn aan loondoorbetaling vanwege pesten (NRC carriere, 2015).

Wat werkt er dan wel?

Zoals nu wel duidelijk is, werkt het niet om je als organisatie alleen maar te richten op de medewerker die gepest wordt. Hiervoor zijn vele mogelijkheden te benoemen. Voorbeelden hiervan zijn een re-integratietraject wanneer iemand is uitgevallen door het pesten of mediation, om een dialoog te starten tussen de pesters en de gepeste. Ik pleit echter voor een veel hardere aanpak. Hoe vaak werd er vroeger bij u in de klas/ op school niet iemand gepest? Hoe vaak werden er geen gesprekken gehouden tussen de (ouders van) pesters en de gepeste? In hoeveel van deze gevallen had u, nadat deze gesprekken waren afgelopen het gevoel dat het pesten minder werd of helemaal stopte? In mijn beleving is dit vrij weinig. Het hield misschien tijdelijk op, maar na enige tijd was het altijd dezelfde persoon die weer het onderspit moest delven.

Wat zou er gebeuren als organisaties een zero-tolerance-beleid zouden voeren? Wanneer bewezen is dat je iemand pest op de werkvloer, je gelijk geschorst wordt, of een officiële waarschuwing krijgt. Het is bewezen dat dit preventief werkt tegen pesten (FNV, n.d.). Daarnaast het cliché uit de eerste paragraaf. Stel een vertrouwenspersoon aan. Bijna alle organisaties hebben er inderdaad één aangesteld maar daar blijft het ook bij. Stel een vertrouwenspersoon aan met bevoegdheden. Zorg er als organisatie voor dat dit iemand is die het zero-tolerance-beleid kan uitvoeren. Kies iemand die het niet schroomt om iemand een officiële waarschuwing te geven of te schorsen. Zorg er dan ook voor dat wanneer iemand een waarschuwing te pakken heeft, dit van invloed is op zijn/ haar jaarlijkse salarisverhoging en/of bonusuitkering. Wie niet horen wil moet voelen, luidt het spreekwoord toch?

Wijs op de kosten

Maar wat nou als u dit, als toonaangevende HR medewerker, wilt opzetten binnen uw organisatie maar niemand er echt oren naar heeft? Want er is toch al een beleid? Ik merk nooit iets van pesten bij ons binnen de organisatie. Is dit nou wel nodig? Het klinkt misschien raar, maar begin eens over de kosten. Vier miljoen ziektedagen die voor € 900 miljoen aan doorbetaald loon staan. Je manager/ het managementteam is zo om, want er valt 'weer' geld te besparen.

Het is misschien niet de meest voor de hand liggende manier om je doel te bereiken, maar uiteindelijk gaat het om één ding; voor uzelf en voor uw medewerkers een veilige en pestvrije werkplek creëren. En dat doe je niet door je alleen op de gepeste medewerkers te focussen! Kijk eens naar de mogelijkheden en zorg dat uw organisatie niet één week, maar het hele jaar tegen pesten is!

Bronnenlijst:

CBS. (2015). Werkzame beroepsbevolking. Opgeroepen op oktober 10, 2015, van website van CBS: http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/arbeid-sociale-zekerheid/publicaties/barometer-beroepsbevolking/barometer-werkzame-beroepsbevolking-art.html

Eustache, I. (2012, april 27). PESTEN OP HET WERK: ÉÉN OP DE VIJF WERKNEMERS ZOU ER LAST VAN HEBBEN. Opgeroepen op oktober 12, 2015, van Website van e-gezondheid: http://www.e-gezondheid.be/pesten-op-het-werk-een-op-de-vijf-werknemers-zou-er-last-van-hebben/2/actueel/312

FNV. (n.d.). Pesten op de werkvloer - oplossingen die helpen. Opgeroepen op oktober 10, 2015, van Website van FNV: https://www.fnv.nl/themas/Veilig_en_gezond_werken/pesten_op_het_werk/artikelen/oplossingen_die_werken/

Jong, R. T. (2011). Het ontstaan van pesten en de invloed ervan op werkattitudes. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam.

NRC carriere. (2015, juni). campagne tegen pesten op het werk vandaag begonnen. Opgeroepen op oktober 10, 2015, van website van NRCcarriere: https://nrccarriere.nl/artikelen/campagne-tegen-pesten-op-het-werk-vandaag-begonnen/

Wegewijs, L. (2015, augustus 24). School zwijgt over zelfdoding. Opgeroepen op oktober 10, 2015, van Website van Telegraaf: http://www.telegraaf.nl/binnenland/24408442/__School_zwijgt_over_zelfdoding__.html